Building prototypes and experiences
Zaterdag 26 mei was een warme dag, zo’n 26 graden. Het was de dag die wij hadden uitgekozen om onze hackathon te houden. “Hackathon” is samengesteld uit de woorden “hacken”: technologie gebruiken voor waar het oorspronkelijk niet voor is bedoeld, en “marathon”: lang doorgaan. Onze hackathon was slechts 12 uur, gebruikelijker is 24 of 36 uur.
Om 10.00 kwamen de eerste mensen aan in ons pand in Bussum. In de lounge stond de koffie en thee klaar. De dag ervoor was ons koffiezetapparaat binnengekomen. Nadat we twee oude aftandse apparaten hadden versleten (hoewel er nauwelijks koffiedrinkers onder ons zijn), hadden we besloten dit keer een nieuwe te kopen. Eén die bonen maalt, zodat er lekkere verse koffie uitkomt.
Veel deelnemers kenden elkaar al, de rest leek zich snel thuis te voelen. Natuurlijk waren er ook afmeldingen: één persoon was ziek, een ander kon vanwege familieomstandigheden niet komen.
Degenen die het gebouw nog niet kenden, kregen een rondleiding langs de lasercutters, de 3D printer, de soldeerhoek, elektronica en de werkplaats voor het grove werk, waar de zaag- en boormachines staan.
De interactieve briefing
Stipt om 10.30 verzamelden we bij het scherm waar Kosmo zijn presentatie gaf. Eigenlijk was het meer een briefing dan een presentatie. Hij begon met een korte inleiding, waarin hij o.a. Wiek II, Rotslab en Setup bedankte. Wiek II omdat Pim en Niek namens hen hier aanwezig waren als jury resp. knowledge holder. Rotslab omdat de opzet van de presentatie van Rotslab afkomstig is. Setup omdat zij de bedenker zijn van de building blocks.
Toen kwamen we op de vraag: hoe kunnen we de massa motiveren voor de energietransitie zodat zij het leuk gaan vinden? Die vraag hebben we gesplitst in 3 vragen:
- Wat vinden mensen leuk?
- Wat is energietransitie?
- Hoe kunnen we mensen motiveren?
Die vragen hebben we in teams van drie uitgewerkt, waarbij ieder om beurten interviewer, geïnterviewde en notulist was. Daar kwamen heel veel antwoorden uit, die we verzamelden op post-its.
Ook is diepgaand ingegaan op de ‘waarom’ vraag: waarom is energietransitie van belang, waarom moeten we overstappen op hernieuwbare energie, waarom is dat moeilijk etc. Niek heeft hier een belangrijke bijdrage aan geleverd.
Eén van de inzichten die is blijven hangen is dat de energiesector erg conservatief en hiërarchisch is. Daardoor wordt in die sector nog niet zo veel creatief nagedacht over oplossingen. En als er nieuwe oplossingen worden bedacht, wordt vaak uitgegaan van de hiërarchische structuur. Die structuur bestaat zowel in de energievoorziening: de centrale die ergens staat en middelpunt is van alles, waarvandaan de energie in vele banen weggeleid wordt naar waar die wordt gebruikt. En die structuur bestaat op eenzelfde manier in de organisatie: het hoofdkantoor met de top, waar alle beslissingen genomen worden, die door de rest van het bedrijf worden uitgevoerd. Men is nog niet gewend aan bottom up denken en doen. Zo is het nog lastig om b.v. burgerinitiatieven in te passen in de bestaande energiewereld.
Na al deze input hebben we ieder voor zich vier ideeën benoemd. De meest haalbare, je favoriete idee, het meest ambitieuze en het idee met de meeste impact. Die ideeën hebben we geclusterd. Daar kwamen grofweg vier concepten uit voort:
- Financiën en regelgeving: daarmee de urgentie aangeven om over te stappen op duurzame energie
- Gaming: laten zien dat het leuk is
- Samenwerking: met je straat, wijk, dorp bedenken wat je samen kunt doen om duurzamer te worden
- Ontwerp: er is veel weerstand tegen ‘landschapsvervuiling’. Gaat het belang prevaleren als de gemeenschap zelf meer zeggenschap krijgt? Of als windmolens en zonnepanelenparken mooier zijn?
- We hebben ons in vier teams verdeeld, die ieder een onderdeel van één van deze onderwerpen ging uitwerken.
Aan het werk
Vervolgens hebben we gezamenlijk geluncht, waarna ieder snel aan het werk wilde. Elk team zocht een plek aan de bureaus en pakte desgewenst een toetenbord, muis of laptopstandaard.
De hele middag hebben we in teams gewerkt aan onze concepten. Ik zat in het team financieel/regelgeving. Bert had een duidelijk concept voor ogen. Iedere Nederlander moest worden verplicht mee te werken. Binnen die algemene verplichting is ieder vrij om te kiezen hoe. Je kan actief meedoen op allerlei manieren: je huis aanpassen, een burgerinitiatief starten of erbij aanhaken, je leefwijze aanpassen door b.v. dichter bij je werk te gaan wonen of vaker te fietsen, investeren, je politiek inzetten etc. Als je dat niet wilt, is het ook goed. De consequentie is dan dat je ofwel een cursus moet gaan doen over de urgentie van de energietransitie, ofwel meer belasting gaat betalen.
We bedachten een test die mensen moeten doen: de Duurzame Energie Test. Bert en ik hebben de vragen bedacht aan de hand van de antwoorden die we ’s morgens met z’n allen hadden verzameld. Vesa heeft de hele middag zitten programmeren om de test zo te maken dat je hem werkelijk kan spelen (hoewel de vragen nog lang niet voldoende zijn uitgewerkt)!
Het diner was een buffet van de toko. De meesten hebben een bordje gevuld en hebben doorgewerkt. Vooral Vesa heeft het meeste van zijn eten koud gegeten; hij gunde zich geen tijd voor een pauze. Maar het resultaat mocht er dan ook zijn: de building blox met online test!
De building blox
Een building blox is een kubus met één open kant. Wij hebben in die kubus een scherm gebouwd, met een raspberrie pie (nee, dat is geen bessentaart, maar een minicomputer). Daardoor konden we van alles programmeren op dat scherm. Dat kon zowel een heel programma zijn, maar ook een statische foto. Vóór het scherm was ruimte om fysieke componenten toe te voegen. Daar is dan ook goed gebruik van gemaakt.
Presentatie van de vier building blox
Toen was het tijd voor de presentaties. En niet alleen ons resultaat was er; de andere drie teams hadden minstens net zo hard gewerkt en ieder heeft een heel ander, super concept uitgewerkt. Pim was de jury. Hij wist van elk idee de voor- en nadelen heel duidelijk te benoemen.
Wij(k)platform
Dit platform biedt de mogelijkheid om onderdelen die zij ontwikkelen te gebruiken voor je eigen plan of wijk. Het Wij(k)platform kan mensen bij elkaar brengen die vervolgens gezamenlijk plannen tot uitvoer kunnen brengen. Zij hebben een filmpje met tekst gemaakt dat uitleg geeft over het concept.
Pim: het is een heel goed idee om vanuit de samenleving te stimuleren dat mensen samenwerken en bij elkaar de steun vinden om zich in te zetten voor duurzame energie. Het lastige is dat mensen moeilijk te bereiken zijn.
Solar Bouwpakket
Dit is gebaseerd op de wens om jongeren jong te laten kennismaken met duurzame energie. Niet op een belerende manier, maar door ze ermee te laten spelen. Door zelf een vliegtuigje op zonnepanelen te bouwen.
Pim: het werkt goed om jong te beginnen. Bij Wiek II hebben zij daar ervaring mee; er komen veel scholen langs. Het zou perfect zijn om zo’n bouwpakket mee naar huis te geven. Niet alleen omdat de jongeren het kunnen bouwen, maar ook zodat ouders erbij worden betrokken. Die zijn namelijk het moeilijkst te bereiken. Nadeel van dit concept is dat het te laat is om van de jonge generatie afhankelijk te zijn.
Energiestrijd
Wie wordt de groenste stad? Speelt in op het gevoel voor competitie tussen bijvoorbeeld Nijmegen en Arnhem met gebruikmaking van gamifying. Er wordt online zichtbaar gemaakt op stadsniveau hoe duurzaam de stad is. In de building blox zie je de plattegrond van de steden met een omlijsting van groen blad.
Pim: competitie is eerder geprobeerd en het werkt! Het risico is dat na afloop van de competitie men terugvalt in het oude gedrag.
Duurzame Energie Test
Die is hierboven al toegelicht: je moet een online test doen om je duurzaamheidsgehalte te meten.
Pim: het risico is dat rijke mensen zich er makkelijk van af kunnen maken; zij betalen wat meer en zetten de verwarming gewoon weer op 23 graden. Dat wordt slechts deels gecompenseerd door het bedrag dat zij extra betalen in te zetten voor duurzame energie. Het goede van ons idee was dat het een bewustmakingsinstrument is.
Toen was het tijd voor een afsluitende borrel, lekker buiten in de zwoele avond!